بیمه شخص ثالث، برای تمام دارندگان وسایل نقلیه زمینی اجباری است. طبق قانون بیمه مرکزی، خسارات جانی و مالی مالک وسیله نقلیه‌ای که تحت پوشش بیمه شخص ثالث باشد، بر عهده‌ی شرکت بیمه‌گر او خواهد بود.
به عبارت دیگر، تمامی اشخاصی که در یک حادثه تصادف، زیان مالی و جانی می‌بینند، تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرند. این بیمه هزینه‌های مربوط به درمان، فوت و خسارات وارد شده به اموال را جبران می‌کند.
در بیمه شخص ثالث، مالک وسیله نقلیه شخص اول به شمار می‌آید که در اکثر بیمه‌نامه‌ها تحت عنوان بیمه‌گزار شناخته می‌شود. شخص ثانی شرکت بیمه است که متعهد به جبران هزینه‌ها طبق قرارداد است که در بیمه‌نامه با عنوان بیمه‌گر درج می‌شود. و در نهایت شخص ثالث، فرد زیان‌دیده در حوادث رانندگی است.
به عبارت دیگر، منظور از اشخاص ثالث کلیه سرنشینان مجاز وسیله نقلیه بیمه‌شده است.
در قانون جدید بیمه شخص ثالث، راننده مقصر حادثه‌دیده هم تحت پوشش‌های بیمه اجباری وسایل نقلیه یعنی پوشش‌های بیمه ثالث قرار می‌گیرد.
بیمه شخص ثالث دو نوع خسارات مالی و جانی یا خسارات بدنی شخص ثالث را پوشش می‌دهد. بیمه‌گر متعهد به پرداخت حداکثر پوشش بیمه شخص ثالث اتومبیل برای جبران خسارت های‌جانی و مالی مطابق حداکثر تعهدات توافقی در بیمه‌نامه شخص ثالث است.
خسارت مالی: خسارت‌هایی که به اموال اشخاص ثالث وارد می‌شود مانند تصادف و خسارت به خودروی ثالث. چنین خسارت‌هایی، زیان مادی شخص ثالث دارنده وسیله نقلیه موضوع بیمه را شامل می‌گردد.
خسارت بدنی: خسارت‌های جانی به اشخاص ثالث مانند: فوت، نقص عضو و هزینه‌های درمان پزشکی ناشی از حادثه باشد. خسارت بدنی پرداختی یا ارش به نوعی از دیه گفته می‌شود که مقدار آن در شرع مقدس تعیین نشده است. این خسارت‌ها صدماتی مانند: شکستگی، نقص عضو، ازکارافتادگی جزئی یا کلی، دیه فوت و هزینه معالجه اشخاص ثالث در اثر حوادث را در برمی‌گیرد.
پوشش حوادث راننده: خسارت جانی راننده مقصر آسیب‌دیده به‌شرط داشتن گواهینامه معتبر و مرتبط با خودرو، تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرد. خسارت خودروی راننده مقصر با بیمه بدنه قابل جبران است.
عوامل زیادی در محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث دخیل هستند. در ادامه به معرفی این موارد می‌پردازیم.
حق بیمه شخص ثالث را بر اساس نرخ دیه و تعداد سیلندر در خودروهای سواری، موتورسیکلت و ظرفیت بار (تناژ) در خودروهای بارکش به شرکت‌های بیمه اعلام می‌کنند.
مبنای محاسبه حق بیمه شخص ثالث، میزان پوشش مالی و بدنی آن، دیه کامل یک انسان در ماه حرام است. چهار ماه: ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب ماه‌های حرام در تقویم قمری به شمار می‌آیند. میزان دیه شخص فوت شده در حادثۀ رانندگی برحسب مبالغ مذکور تعیین می‌شود.
بر همین اساس، هر ساله، بیمه مرکزی حداقل و حداکثر حق بیمه شخص ثالث را بر اساس نرخ دیه و تعداد سیلندر وسیله نقلیه به شرکت‌های بیمه اعلام می‌کند. مبلغ دیه کامل تعیین شده توسط قوه قضاییه در سال 1402 معادل 1 میلیارد و 200 میلیون تومان در ماه‌های حرام و 900 میلیون تومان در سایر ماه‌ها است. میزان حداقل پوشش مالی بیمه ثالث هر ساله بر اساس 2.5 درصد دیه ماه‌های حرام در سال جاری محاسبه می‌گردد.
کاربری خودرو به شرکت‌های بیمه نشان می‌دهد که ریسک احتمالی ماشین بیمه‌گزار برای بیمه‌گر چقدر است. خودروهایی نظیر تاکسی‌ها یا خودروهای آموزش رانندگی به‌دلیل نوع کاربری بیشتر در معرض حوادث رانندگی قرار دارند. ازاین رو، بیمه‌گزاران این خودروها، باید حق بیمه شخص ثالث بیشتری بپردازند. کاربری‌هایی که باعث افزایش حق بیمه شخص ثالث می‌شوند:
دیرکرد در تمدید بیمه شخص ثالث جریمه دیرکرد و افزایش قیمت بیمه شخص ثالث را در پی دارد. جریمه دیرکرد به صورت روزشمار محاسبه می‌شود. اگر مدت اعتبار بیمه نامه شخص ثالث منقضی شده باشد و خسارت مالی یا جانی رخ دهد، بیمه‌گر تعهدی در قبال پرداخت خسارت ندارد. بنابراین، مالک خودرو یا وسیله نقلیه زمینی باید خسارت را پرداخت کند. جریمۀ دیرکرد بیمه شخص ثالث به صورت زیر محاسبه می‌شود:
مالک باید به ازای هر روز دیرکرد، معادل تقسیم حق بیمه کامل بدون تخفیف یک سال خودرو بر تعداد متعارف روزهای سال یعنی ۳۶۵ بپردازد.
هر سال، کمترین و بیشترین میزان پوشش مالی بیمه‌های شخص ثالث ماشین از جانب بیمه مرکزی تعیین می‌گردد؛ اما بیمه‌گزار می‌تواند با پرداخت حق بیمه بیشتر، پوشش مالی بیشتری دریافت کند.
حداقل پوشش مالی بیمه شخص ثالث که در سال 1402 توسط بیمه مرکزی تعیین شده معادل 30 میلیون تومان است. حداکثر پوشش مالی این بیمه‌نامه باید 600 میلیون تومان باشد. مثلا با خرید بیمه شخص ثالث ایران می‌توانید از حداکثر پوشش مالی بیمه شخص ثالث برخوردار شوید.
عامل تاثیرگذار بعدی بر بیمه شخص ثالث، تخفیف عدم خسارت بیمه است. در این تخفیف، به تعداد سالی که بیمه‌گزار از بیمه‌گر خسارت دریافت نکرده باشد، در هنگام تمدید بیمه‌نامه می‌تواند از شرکت بیمه‌گر تخفیف بگیرد. این مبلغ از حق بیمه شخص ثالث او کسر خواهد شد. با افزایش تعداد سال‌های عدم خسارت، درصد تخفیف بیمه شخص ثالث نیز افزایش می‌یابد. در قانون جدید تخفیف بیمه شخص ثالث، تعداد سال‌های تخفیف عدم خسارت از 8 به 15 سال تغییر یافته است.